Hiện nay, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đang tiếp nhận lao động nước ngoài phải thu hẹp hoặc dừng sản xuất khiến nhiều lao động/thực tập sinh nước ngoài phải nghỉ việc, gián đoạn kế hoạch thực tập kỹ thuật. Để hỗ trợ lao động nước ngoài duy trì cuộc sống và việc làm tại Nhật Bản, Chính phủ Nhật Bản đã ban hành và áp dụng một số chính sách trong thời gian dịch bệnh Covid-19 như: trợ cấp nghỉ việc, trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp sinh hoạt hoặc chuyển đối tư cách lưu trú khi thực tập sinh bị nghỉ việc tạm thời, mất việc làm hoặc không thể về nước trong thời gian này.
1. Đối với lao động bị nghỉ việc tạm thời
Những lao động/thực tập sinh bị nghỉ việc tạm thời do doanh nghiệp tiếp nhận thu hẹp sản xuất bởi ảnh hưởng của Covid-19 sẽ được chính phủ Nhật Bản trợ cấp nghỉ việc tạm thời với mức trợ cấp từ 6.815 yên ~ 8330 yên/người/ngày. Khoản tiền hỗ trợ nêu trên sẽ được chính phủ Nhật Bản cấp cho doanh nghiệp tiếp nhận để hỗ trợ trả lương cho lao động/thực tập sinh.
2. Đối với lao động bị mất việc
- Đối với lao động/thực tập sinh bị mất việc do doanh nghiệp tiếp nhận phá sản bởi ảnh hưởng của Covid-19 sẽ được nhận trợ cấp thất nghiệp từ chính phủ Nhật Bản với mức trợ cấp từ 6.815 yên ~ 8.330 yên/ngày, thời gian nhận trợ cấp trong khoảng từ 90 ngày đến 150 ngày tùy theo độ tuổi. Điều kiện để nhận được khoản trợ cấp này, trước đó người lao động/thực tập sinh cần tham gia bảo hiểm tuyển dụng. Để làm thủ tục nhận trợ cấp thất nghiệp, người lao động/thực tập sinh lấy giấy chứng nhận thất nghiệp từ doanh nghiệp tiếp nhận cũ và nộp hồ sơ làm thủ tục nhận trợ cấp thất nghiệp tại các trung tâm dịch vụ việc làm của chính phủ Nhật Bản (tổ chức Hello Work).
- Ngoài ra, ngày 17/04/2020, Tổng Cục quản lý xuất nhập cảnh Nhật Bản đã công bố các giải pháp hỗ trợ lao động/thực tập sinh nước ngoài duy trì việc làm tại Nhật Bản đối với người lao động bị mất việc làm do ảnh hưởng của Covid-19. Chính sách của Nhật Bản hỗ trợ người lao động chuyển đổi tư cách lưu trú thành “hoạt động đặc định” có thời hạn tối đa 1 năm và được phép làm việc trong 14 lĩnh vực ngành nghề hiện Nhật Bản đang cho phép tiếp nhận lao động kỹ năng đặc định: Hộ lý, Vệ sinh tòa nhà, Công nghiệp vật liệu, Chế tạo máy công nghiệp, Điện-điện tử viễn thông, Xây dựng, Đóng tàu-công nghiệp hàng hải, Bảo dưỡng và sửa chữa ô tô, Hàng không, Dịch vụ lưu trú khách sạn, Nông nghiệp, Ngư nghiệp, Chế biến thực phẩm-đồ uống, Dịch vụ ăn uống. Cơ quan chức năng Nhật Bản bắt đầu tiếp nhận đơn đăng ký chuyển đổi tư cách lưu trú từ ngày 20/04/2020. (tham khảo thông tin chi tiết tại website của Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam).
3. Đối với lao động hết hạn hợp đồng nhưng chưa thể về nước
Ngày 03/4/2020, Tổng Cục quản lý xuất nhập cảnh Nhật Bản đã cho phép lao động/thực tập sinh nước ngoài đã hết thời hạn lưu trú nhưng không thể về nước do hạn chế số lượng chuyến bay từ Nhật Bản được phép chuyển đối tư cách lưu trú thành: 1) “khách du lịch ngắn hạn” có thời gian lưu trú tối đa 90 ngày và không được làm việc hoặc; 2) tư cách lưu trú “hoạt động đặc định” có thời gian lưu trú tối đa 90 ngày và được phép làm việc.
4. Gói hỗ trợ sinh hoạt của Chính phủ Nhật Bản
Do dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng tới đời sống sinh hoạt của người dân nên Chính phủ Nhật Bản đã quyết định hỗ trợ đồng loạt 100.000 yên (10 man yên) cho tất cả công dân đang sinh sống tại Nhật Bản bao gồm cả người nước ngoài đã đăng ký cư trú hợp pháp tại thời điểm ngày 27/04/2020 và có tên trong “Sổ đăng ký thường trú cơ bản”. Điều kiện để người nước ngoài nhận được khoản trợ cấp trên đối với người nước ngoài gồm có: 1) có thẻ lưu trú với thời hạn lưu trú trên 3 tháng; 2) đã đăng ký cư trú tại cơ quan hành chính địa phương sinh sống. (chi tiết hướng dẫn nhận tiền trợ cấp được đăng tải trên website của Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản).
5. Về biện pháp tạm dừng nhập cảnh vào Nhật Bản đối với người nước ngoài
Từ ngày 28/3/2020, Chính phủ Nhật Bản đã quyết định tạm đình chỉ hiệu lực visa nhập cảnh Nhật Bản đối với công dân các nước Đông Nam Á và Trung Đông. Quy định được áp dụng đến hết tháng 4/2020. Tuy nhiên đến nay, do tình hình diễn biến dịch bệnh Covid-19 chưa được cải thiện nên Chính phủ Nhật Bản đã tiếp tục kéo dài quy định hạn chế nhập cảnh đến hết tháng 5/2020. (tham khảo thông tin chi tiết tại website của Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam)
Để giúp cho thực tập sinh Việt Nam nhận được các chính sách hỗ trợ của Chính phủ Nhật Bản theo quy định, ngày 07/5/2020 Cục Quản lý lao động ngoài nước có Công văn số 851/CV-QLLĐNN về việc thông báo các chính sách hỗ trợ của Nhật Bản đối với lao động nước ngoài bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 (chi tiết tại đây), theo đó, Cục yêu cầu doanh nghiệp:
1. Chủ động phối hợp với cơ quan tiếp nhận Nhật Bản hỗ trợ thực tập sinh Việt Nam để nhận được trợ cấp nêu trên.
2. Bám sát tình hình thực tế dịch bệnh tại Nhật Bản và quy định về hạn chế nhập cảnh đối với người nước ngoài để phối hợp với đoàn thể tiếp nhận điều chỉnh thời gian xuất cảnh của thực tập sinh cho phù hợp. Đồng thời, xây dựng kế hoạch tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng nghề và ngoại ngữ cho thực tập sinh đã trúng tuyển đáp ứng yêu cầu của phía Nhật Bản./.
Nguồn: Cục Quản lý lao động ngoài nước - Dolab
